Parafię św. Józefa w Tarnowie erygował wówczas ordynariusz diecezji tarnowskiej biskup Jan Stepa w 1951 r. przy kaplicy św. Józefa (ul. Dwernickiego). Kaplica ta nie mogła zaspokoić potrzeb wielotysięcznej społeczności tej parafii. Od początku zaistniała potrzeba budowy nowego kościoła.

Pierwsze prace projektowe nowego kościoła podjęto na początku 1957 r. Zgodnie z założeniami kościół miał odpowiadać wieloletnim tradycjom sztuki kościelnej i równocześnie współczesnym wymogom architektury europejskiej. Ostatecznie wybrano projekt zespołu w składnie: architekt Jerzy Kozłowski, Krystian Seibert, Zbigniew Wolak (współpraca: K. Pęcławski, konsultacja A. Kozłowski).

W oparciu o te koncepcje powstał projekt, którego realizację rozpoczęto w lipcu 1957r., a ukończono jesienią 1960. Kierownictwo budowy objął Stanisław Boratyński, a inspektorem nadzoru był inż. Wawrzyniec Wojtasiewicz

Kościół trzynawowy łącznej szerokości 22m i pełniej długości 45m Obok absydy od strony zachodniej mieści się zakrystia, a od wschodniej kaplica pamięci ofiar obozów koncentracyjnych. Pod kaplicą jest krypta grobowa. Zejście do krypty grobowej z kaplicy. Chór umieszczono nad głównym wejściem. W południowo-zachodnim narożniku jest wieża – iglica –o łącznej wysokości 45m. Jako materiał podstawowy użyto cegłę, oraz pińczowski kamień wapienny płytowy osadzany z równocześnie z wznoszonymi murami. Konstrukcja podstawowa składa się z zewnętrznych ścian ceglano-kamiennych prefabrykowanych stopów w nawach bocznych i w kaplicy oraz ceglanych sklepień w nawie i absydzie, konstrukcja dachu jest drewniana ustawiona na ramach żelbetonowych. Fronton wejściowy jest ramą żelbetową w formie trójkąta. Krycie dachu wykonano z dachówki mnich i mniszka. Wieża do wysokości 30m wykonana jest z cegły z betonowymi stężeniami pionowymi i poziomymi. Iglica wieży jest stalowa, obłożona blachą miedzianą. Koncepcja wnętrza podporządkowana funkcjom. Nawa główna naświetlona oknami z witrażami projektowanymi przez prof. inż. Stanisława Wojciechowskiego a wykonanymi przez firmę Mieczysław i Karol Paczka.

Witraż zachodni przedstawia postacie z historii Polski symbolizujące te dobra duchowe, które chrześcijaństwo w tysiącleciu naszych dziejów szczególnie rozwijało w polskim narodzie.

Witraż wschodni przedstawia objawienia się Matki Bożej w Portugalii 1917 r. oraz uroczystości w Fatimie związane z 50 rocznicą objawień. W uroczystościach tych uczestniczył papież Paweł VI.

Witraż południowy upamiętnia Sobór Watykański II i jego inicjatora papieża Jana XXIII.

Prezbiterium jest przyciemnione jest przyciemnione dla skoncentrowania uwagi na tabernakulum (projekt prof. Wzorka) i figurze Matki Bożej fatimskiej. Nowa figura została wykonana w Fatimie i poświęcona przez Jana Pawła II w 2002 roku. Natomiast nowy Ołtarz „Wirujące Słońce” poświęcony przez biskupa Wiktora Skworca w 2008 roku zaprojektował i wykonał artysta rzeźbiarz Kazimierz Klimkiewicz. Ołtarz wolnostojący wykonano z jednego bloku morawickiego.

Ołtarz boczny zachodni – stylizowany „kapliczka polska na słupie” – Najświętsze Serca Pana Jezusa jest znakiem, że Chrystus Pan jest miłością i to zawsze czynną (Bóg jest Miłością).

Ołtarz boczny wschodni przedstawia Najświętszą Rodzinę. Postać Maryi w zestawieniu do postaci św. Józefa bardzo wystylizowana, w sposób udany podkreśla jedyną i niepojętą Jej godność Matki Boga. Święty Józef zapatrzony jest w swoją rodzinę, stanowi wspaniały wzór dla wszystkich ojców rodziny . Rzeźby oby bocznych ołtarzy wykonane przez artystów rzeźbiarzy Jerzego i Marię Beresiów.

Droga krzyżowa wykonana z brązu przez artystę rzeźbiarza Stanisława Sokalskiego. Obok prezbiterium – Kaplica Pamięci Ofiar Obozów Koncentracyjnych projektu profesora inż. Władysława Pleńkowskiego.

W kaplicy – mozaika artystki Marii Hiszpańskiej – Neumann „Pochód Więźniów” a rzeźby postaci Pana Jezusa na Krzyżu, Matki Bożej i świętego Ojca Maksymiliana Kolbego wykonane przez Jerzego Beresia.

Pod Kaplicą – krypta grobowa z grobowcami biskupa Jana Stepy i Karola Pękali (bp Stepa przeniesiony do katedry w 2009 roku) – projektu inżyniera Witolda Popłowskiego, a rzeźba Dobrego Pasterza zaprojektowana i wykonana przez profesora Bronisława Chromego. Malowanie kościoła wykonane przez artystę malarza Pawła Mitkę.

Przed wejściem głównym do kościoła, na cokole ołtarzowym- upadek Pana Jezusa pod krzyżem – rzeźba zaprojektowana i wykonana z cementu i opiłków żelaza przez artystów rzeźbiarzy B. i A. Drwalów. Od zachodu nad bocznym wejściem do kościoła – „Pięta” wykonana przez H. i R. Huzarskich.

W części zamykającej plac przykościelny od strony wschodniej – nowy budynek plebanii, projekt architektów J. Kozłowskiego, K. Seiberta, Z. Wolaka przy współpracy inżyniera W. Ścigalskiego, wybudowana w latach 1963-1965 pod kierownictwem architekta Wiktora Kłody.

Dane charakterystyczne kościoła:

• Rozpoczęcie budowy – 1957 r.
• Zakończenie budowy – 1960 r.
• Wykończenie wystroju kościoła – 1975 r.
• Pełna długość – 45 m
• Pełna szerokość – 22 m
• Wysokość południowego skrzydła kościoła – 25 m
• Wysokość nawy głównej – 17 m
• Wysokość naw bocznych – 8,5 m
• Wysokość kaplicy – 8,5 m
• Posadzka w kościele z odpadów marmurowych
• Posadzka schodów przed kościołem z granitu „Strzegom”

Historia Sanktuarium

1. Początki kultu – kościółek św. Józefa

Kult Matki Bożej Fatimskiej sięga początków powstania Parafii św. Józefa w 1951 r. i jest związany z pierwszym jej proboszczem Ks. Prałatem Janem Marszałkiem.

Już 19 października 1952 r., do kościółka św. Józefa, mieszczącego się przy ul. Dwernickiego, ks. prałat sprowadził figurę Fatimskiej Pani, którą poświęcił ks. biskup Karol Pękala. Równocześnie w każdą I sobotę zaczęło być odprawiane nabożeństwo przebłagalne do Fatimskiej Pani.

Od 1953 r. w każdą niedzielę od 13 maja do 13 października obchodzono tzw. „Niedziele Fatimskie” z całodziennym wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Głoszono wtedy Orędzie Fatimskie. Odprawiano nabożeństwa pokutne, wynagradzające, szczególnie za nawrócenie grzeszników i odprawiano uroczyste nabożeństwa różańcowe ze specjalnie przygotowanymi rozważaniami poszczególnych tajemnic.

Z okazji Roku Maryjnego, przeżywanego w 1954 r. ks. biskup Jan Stepa kościółek św. Józefa włączył do Sanktuariów Maryjnych, z racji odbywających się tam nabożeństw fatimskich.

2. Jubileusz – 50 – lecia Objawień

Dnia 15 października 1967 r. odbył się jubileuszowy Odpust z okazji 50 – lecia Objawień fatimskich. Mszy św. przewodniczył ks. biskup Karol Pękala a słowo Boże wygłosił biskup Jerzy Ablewicz, który uroczyście poświęcił wszystkie rodziny diecezji Niepokalanemu Sercu Maryi.

Z tej też okazji ks. biskup Jerzy Ablewicz napisał list pasterski do całej diecezji, zachęcając wszystkie rodziny do ofiarowania się Niepokalanemu Sercu NMP. Poświęcenie rodzin odbyło się o godz. 20.00 przy biciu dzwonów w całej diecezji.

3. Odnowiona liturgia fatimskich odpustów

W 1970 r. został opracowany nowy program październikowego odpustu. Program obejmował: rekolekcje maryjne /od niedzieli poprzedzającej odpust/; „noc pokuty” w sobotę poprzedzającą odpust czyli nocne czuwanie modlitewne dla tarnowskich parafii /od 20.00 do 6.00/; dzień odpustu z sumą o godz. 11.00 oraz wszystkimi częściami różańca fatimskiego i Mszą św. dziękczynną o godz. 18.00 z uroczystym Magnificat.

Od sierpnia 1976 r. /od czasu proboszczowania prałata Edwina Rzeszuto/ „niedziele fatimskie” zostały ożywione poprzez zmianę programu popołudniowego z główną uroczystością o godz. 20.00. Składała się na nią Msza św. z głoszonym Orędziem Fatimskim i procesją z figurą do 5 ołtarzy, przygotowywanych na zewnątrz świątyni, połączoną z modlitwą różańcową.

Od maja 1994 r. nabożeństwa fatimskie ulegają modyfikacji. Zamiast „Niedziel Fatimskich” pojawiają się „Dni fatimskie” obchodzone każdego 13 dnia miesiąca od maja do października. Program tych dni obejmuje: o godz. 8.30 Różaniec fatimski i Mszę św. z kazaniem. Wieczorem o godz. 18.00 Różaniec Fatimski i Mszę św. O godz. 20.00 wystawienie Najświętszego Sakramentu połączone z prywatną adoracją a o godz. 21.00 główna uroczystość – Apel Fatimski z okolicznościowym kazaniem, procesją z figurą i światłami.

4. Wydarzenia z życia Kościoła i diecezji przeżywane w sanktuarium

W czasie odpustu majowego w 1981 r. miała miejsce diecezjalna modlitwa o zachowanie przy życiu Jana Pawła II po zamachu na placu św. Piotra.

W lutym 1983 r. odbyła się II Sesja IV Synodu Diecezjalnego a w kwietniu IV Sesja Synodu.

24 III 1984 r. w bazylice katedralnej w Tarnowie biskup Ablewicz odnowił akt oddania diecezji Matce Bożej Fatimskiej. Zaś następnego dnia na wszystkich Mszach św. taki akt oddania został ponowiony w sanktuarium Fatimskim w Tarnowie.

W 1986 r. z okazji rozpoczęcia jubileuszu 200 – lecia istnienia diecezji w sanktuarium na prośbę biskupa Ablewicza odbyło się specjalne nabożeństwo.

Z okazji Roku Maryjnego w 1988 r. przy sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej odbyło się  maryjne sympozjum.

Z okazji 10 – lecia pontyfikatu Jana Pawła II na prośbę biskupa Ablewicza w czasie październikowego odpustu odbyła się w sanktuarium fatimskim w Tarnowie modlitwa dziękczynna za dar papieża – Polaka.

Z okazji Peregrynacji figury Matki Bożej z portugalskiej Fatimy w Polsce, odbyło się w dniach 12 – 13 grudnia 1995 r., Nawiedzenie tej figury w tarnowskim fatimskim sanktuarium.

5. Goście odwiedzający fatimskie sanktuarium

W dniu pogrzebu ks. biskupa Karola Pękali 2 września 1968 r. nasze sanktuarium nawiedziło 30 biskupów /min. kard. Wyszyński, kard. Wojtyła/, setki księży i sióstr zakonnych oraz nieprzeliczone tłumy wiernych.

15 maja 1976 r. sanktuarium nawiedził biskup diecezji Butare z Rwandy w Afryce i wpisał się do kroniki parafialnej.

23 sierpnia 1977 r. w godzinach rannych sanktuarium odwiedził arcybiskup Chicago kard. Jan Cody z delegacją. Był również obecny bp Abramowicz.

19 czerwca 1978 r. sanktuarium nawiedził bp Singa z diecezji Owando w Kongo Brazzaville z ks. Ziobroniem.

16 lipca w godz. rannych sanktuarium odwiedził ks. kard. Józef Glemp – prymas Polski w towarzystwie bpa Ablewicza i towarzyszących im osób. Ks. prymas wpisał się do księgi pamiątkowej.

16 października 1984 r. sanktuarium nawiedził biskup Fernado Vargas z Peru wraz z delegacją.

Z okazji roku jubileuszowego 200 – lecia istnienia diecezji sanktuarium nawiedził ks. bp Marian Jaworski i odprawił z tej okazji uroczyste nabożeństwo.

W Roku Wiary w 2013 r. październikowym uroczystościom odpustowym przewodniczył nuncjusz apostolski na kraje Północnej Europy ks. arcybiskup Henryk Nowacki, który w Dniu Maryjnym zawierzył rodziny Niepokalanemu Sercu Maryi.

6. Tarnowska Fatima dzisiaj

13 maja 2003 ks. biskup Wiktor Skworc dekretem oficjalnie erygował sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Tarnowie zaś 13 czerwca w czasie Dnia Fatimskiego poświęcono figurę fatimskiej Pani umieszczoną na placu kościelnym.

W sierpniu 2003 r. została przekazana do kultu nowa figura fatimskiej Pani wykonana przez portugalskiego artystę – rzeźbiarza Alberta Ferreirę. Jego ojciec jest twórcą oryginalnej figury dla fatimskiego sanktuarium w Portugalii. Figura została poświęcona w Fatimie przez kardynała Meisnera i uświęcona przez „dotknięcie” do oryginalnej figury fatimskiej. Nową figurę ponownie poświęcił Jan Paweł II na Błoniach Krakowskich 18 sierpnia 2002 r.

W lutym 2009 r. ks. biskup Wiktor Skworc poświęcił nowy wystrój prezbiterium. Matka Boża Fatimska została umieszczona na tle tzw. wirującego słońca”. Figura, przy dźwięku fanfar, jest codziennie odsłaniana przed rozpoczęciem nabożeństwa i zasłaniana po ich zakończeniu.

W 2011 r. na zewnątrz sanktuarium została umieszczona tablica zawierająca rys historyczny sanktuarium fatimskiego, zaś w czasie majowego odpustu fatimskiego zostały poświęcone figury dzieci fatimskich i umieszczone obok figury Matki Bożej Fatimskiej na placu sanktuaryjnym. Równocześnie został wybudowany polowy ołtarz, przy którym pierwszy odpust odbył się w październiku 2012 r.